چه داروهایی برای پیشگیری از سرطان پستان استفاده می‌شوند؟
پس از بررسی دقیق احتمال ابتلا به سرطان پستان توسط پزشک، ممکن است مصرف برخی داروها برای کاهش این احتمال در زنانی که شانس ابتلای آنها بالاست تجویز شود. توجه شود که این نحوه پیشگیری تنها قابل استفاده در کسانی است که سابقه این بیماری را نداشته‌اند. همچنین از مصرف خودسرانه این داروها بدون تجویز پزشک متخصص اکیداً خودداری شود.
پس از بررسی دقیق احتمال ابتلا به سرطان پستان توسط پزشک، ممکن است مصرف برخی داروها برای کاهش این احتمال در زنانی که شانس ابتلای آنها بالاست تجویز شود. یک دسته از این داروها تعدیل کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن یا (Selective Estrogen Receptor Modulator (SERM بوده که شامل داروهای تاموکسیفن و رالوکسیفن هستند.
دسته دیگر، مهارکننده‌های آروماتاز بوده که شامل اگزمستان و آناستروزول هستند. نتایج مطالعات نشان داده‌اند که این داروها در پیشگیری از سرطان پستان موثر هستند، هرچند هیچ یک از این داروها تایید سازمان غذا و دارو آمریکا را به منظور پیشگیری از سرطان پستان ندارند. همچنین این داروها تنها باعث پیشگیری از تومورهایی می‌شوند که دارای گیرنده‌های هورمونی (استروژن و پروژسترون) هستند.
توجه شود که این نحوه پیشگیری تنها قابل استفاده در کسانی است که سابقه این بیماری را نداشته‌اند، همچنین از مصرف خودسرانه این داروها بدون تجویز پزشک متخصص اکیداً خودداری شود.
داروهایی که برای پیشگیری از سرطان پستان استفاده می‌شوند چگونه عمل می‌کنند؟
داروهایی که برای پیشگیری از سرطان پستان استفاده می‌شوند، از طریق مهار اثر یا مهار تولید هورمون استروژن تاثیر می‌گذارند. برای مثال، رالوکسیفن و تاموکسیفن از طریق مهار اثر استروژن در بافت پستان عمل می‌کنند. مهارکننده‌های آروماتاز نیز با مهار کردن آنزیمی به نام آروماتاز که تولید استروژن را در بدن زنان یائسه برعهده دارد عمل می‌کنند.
اثر بخشی این داروها چگونه است؟
• تاموکسیفن
مطالعات مختلفی اثر تاموکسیفن در پیشگیری از سرطان پستان را بررسی کرده‌اند. به طور کلی این مطالعات نشان داده‌اند که این دارو ممکن است باعث پیشگیری از سرطان پستان از نوع دارای گیرنده هورمونی در زنانی که احتمال ابتلای بالا دارند، شود. تاموکسیفن در صورت مصرف روزانه به مدت ۵ سال باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان به میزان حداقل یک سوم می‌شود. این دارو می‌تواند قبل و بعد از یائسگی استفاده شود.
با این وجود، این دارو به طور گسترده برای پیشگیری از سرطان پستان استفاده نمی‌شود. علت اصلی آن این است که مرگ و میر را کاهش نمی‌دهد. همچنین احتمال کمی وجود دارد که در اثر مصرف دارو عوارض خطرناکی مثل سرطان رحم و ایجاد لخته خون در پاها یا ریه رخ دهد.
• رالوکسیفن
داروی رالوکسیفن معمولاً برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان یا هنگام کاهش تراکم استخوانی در زنان یائسه استفاده می‌شود. اما چندین مطالعه نشان می‌دهند که رالوکسیفن ممکن است باعث جلوگیری از احتمال ابتلا به سرطان پستان تهاجمی و دارای گیرنده استروژن در زنان یائسه‌ای که احتمال ابتلای آنها بالاست شود.
اثر رالوکسیفن در مقایسه با تاموکسیفن در پیشگیری از سرطان پستان به میزان اندکی، کمتر گزارش شده است. از طرف دیگر وقوع برخی از عوارض جدی مثل سرطان رحم که با تاموکسیفن در ارتباط است، برای رالوکسیفن کمتر است. البته داروی رالوکسیفن تنها در زنان یائسه مورد بررسی قرار گرفته است و مزایای استفاده از آن پیش از یائسگی مشخص نیست.
احتیاط در مصرف
مصرف تاموکسیفن و رالوکسیفن در برخی زنان توصیه نمی‌شود؛ مثل کسانی که:
– سابقه ایجاد لخته خون در پاها یا ریه دارند. لخته خون در ریه، آمبولی ریوی نامیده می‌شود.
– داروهای ضدانعقاد خون یا داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند.
– سیگار می‌کشند.
– باردار هستند، تصمیم به بارداری دارند یا در دوران شیردهی هستند (برای مثال تاموکسیفن اگر در بارداری استفاده شود ممکن باعث نقص در هنگام تولد شود).
زنانی که قبل از یائسگی از تاموکسیفن استفاده می‌کنند باید از روش‌های غیر هورمونی ضد بارداری مثل کاندوم یا دیافراگم (کاندوم زنانه) استفاده کنند، به این دلیل که روش‌های هورمونی ضد بارداری مثل داروهای ضد بارداری خوراکی ممکن است باعث تغییر اثربخشی تاموکسیفن شود. اگر فردی در زمانی که تاموکسیفن مصرف می‌کند باردار شود، باید بلافاصله پزشک را از این موضوع مطلع کند.
زنانی که تاموکسیفن یا رالوکسیفن مصرف می‌کنند باید تحت نظر پزشک باشند. این افراد باید در صورت بروز هرگونه مشکل مربوط به زنان بلافاصله آن را گزارش دهند. این مشکلات مانند موارد غیرطبیعی در عادت ماهیانه، خونریزی غیرطبیعی واژینال یا لکه بینی، فشار در لگن یا درد است. همچنین اگر علائم لخته خون بروز کرد بلافاصله به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند. این علائم شامل موارد زیر است: تورم، درد یا حساسیت به لمس در یکی از ساق‌های پا، تنگی نفس یا افزایش ضربان قلب به طور شدید و بدون دلیل مشخص.
مهارکننده‌های آروماتاز (اگزمستان و آناستروزول)
هر دو داروی اگزمستان و آناستروزول برای پیشگیری از سرطان پستان بررسی شده‌اند و هر دو دارو در مقایسه با پلاسبو (دارونما) باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان (نوع «در محل» و نوع تهاجمی) به میزان حداقل ۵۰ درصد شده‌اند. البته به نظر می‌رسد داروی آناستروزول در مقایسه با دارونما باعث کاهش مرگ و میر نمی‌شود. این داده‌ها نشان می‌دهند که مهارکننده‌های آروماتاز جایگزین مناسبی برای تاموکسیفن و رالوکسیفن هستند؛ با این حال مصرف این داروها برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید نشده‌است.
مهارکننده‌های آروماتاز معمولاً پیش از یائسگی برای پیشگیری از سرطان استفاده نمی‌شوند؛ چون پیش از یائسگی، تخمدان‌ها همچنان استروژن تولید می‌کنند و این داروها ممکن است باعث افزایش تولید استروژن در این افراد شوند.
ایمنی مهارکننده‌های آروماتاز در مصرف طولانی مدت از نظر عوارضی مثل احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و کاهش تراکم استخوانی روشن نیست. علاوه بر این، سایر عوارضی که در عضلات و مفاصل ایجاد می‌شود و با مهارکننده‌های آروماتاز در ارتباط است، ممکن است باعث کاهش پذیرش این دارو توسط بیماران شود.